Bada beste modu bat: Laboral Kutxa berdintasunerako bidean

Data: 2017-02-01 Egilea: Ainara Ibañez Lusarreta - Elhuyar Aholkularitza

Elhuyar-Laboral Kutxa 1978ra arte, emakume ezkonduek senarraren baimena behar izaten zuten bankuetan edo kutxetan kontua irekitzeko, baita Laboral Kutxan ere (orduan, Euskadiko Kutxa). Jokaera matxista horiek oso aspaldiko kontuak iruditzen zaizkigun arren, gizonen eta emakumeen berdintasunaren lege-aitorpena oso berriki erdietsitako lorpena dugu. Laboral Kutxan badakite berdintasun formala ez dela nahikoa emakumeek mendez mende enpleguaren arloan sartzeko izan dituzten oztopoak gainditzeko. Horregatik, aitzindariak izan dira politika aktiboak ezartzen, benetako berdintasuna noizbait errealitate bihurtzea nahi dutelako.

Laboral Kutxak berdintasunaren aldeko ibilbideari eta apustuari orain dela 20 urte ekin zion, 1997an, Emakunderen aitortza-ziurtagiria lortu zuenean. Orduz geroztik, emakumeen eta gizonen berdintasunerako hiru plan landu ditu erakundeak. Azken bietan bidelagun izan gaitu gu, Elhuyar Aholkularitza.

Gustura gerturatzen gara Laboral Kutxara, lanera bagoaz ere: etxean bezala sentitzen gara, oso ongi zaintzen gaituzte, bezeroekin eta zerbitzuak eskaintzen dizkiegun pertsonekin ere detaile politak dituzte. Horrez gain, argi eta garbi ikusten dugu berdintasunaren gaiarekin kezka duen erakundea dela, nahiz eta, oraindik ere, berdintasunerako bidean zer hobetu baduen. Kopuruei begiratuz gero, emakume eta gizon bazkideen kopuruak antzekoak dira, oreka da nagusi. Kategoriei erreparatuz, ardura-postuetan zenbat eta gorago, orduan eta emakume gutxiago daude. Baina errealitate horrekin arduratuta daude, eta aldatu egin nahi dute. Gero eta emakume gehiago hasten dira lanean Laboral Kutxan, baina ardura-postuetara iristeko ibilbidean, kristalezko sabaiarekin topo egiten dute horietako askok (zuzendarien % 6 eta buruen % 28 dira emakumeak).

Aldaketarako bideari ekin dio Laboral Kutxak, eta 2011tik hona, bultzada handia eman die berdintasunerako politikei:

Egitura egonkorra eta aktiboa sortu du. Berdintasuna kudeatzeko, bi pertsona izendatu dituzte: arduraduna (Gestio Sozialeko zuzendaria) eta koordinatzailea ; gainera, Berdintasunerako Batzordea indartu egin da, bertan, erakundean figura klabeak diren pertsonak integratuz: Gestio Sozialeko zuzendaria, Komunikazio Saileko zuzendaria, lege-aholkularia, Kontseilu sozialeko kideak… Horrez gain, gure aholkularitza-zerbitzuak jasotzen dituzte 2011. urteaz geroztik. Berdintasunaren kudeaketa Zuzendaritzaren agendan presente dago. Berdintasunerako Plana erakundearen Plan Estrategikoan eta urteko Kudeaketa Planean integratu da eta garrantzi berezia eman zaio berdintasunaren aldeko lidergoari. Gaiaren garrantzia eta kontzientzia zabaldu egin da lankideen artean. Emakumeen eta gizonen berdintasunaren gaia gero eta presenteago dago lankideen eguneroko lanean. Hori lortzeko, hainbat bide landu dira Laboral Kutxan:

  • Gai zehatzak jorratzeko, hainbat lantalde martxan jarri dira eta horietan parte hartu duten lankideak berdintasun-gaietan murgildu dira.
  • Berdintasunerako Planari lotutako buletina argitaratzen da, sei hilerik behin.
  • Berdintasunaren inguruan eztabaida pizteko foroa sortu da.
  •  Ahalegina egin da lanketetan lankideak inplikatzeko. Esate baterako, Laboral Kutxan gertatzen diren berdintasun- eta desberdintasun-egoerak aztertzeko esketxak landu dira eta esketxetako aktore eta gidoigileak Laboral Kutxako langileak izan dira.

Elhuyar-Laboral Kutxa-I

  • Langile guztiek berdintasunaren inguruko inkestak jaso dituzte, eta, horien bidez, langileak sentsibilizatu eta euren ikuspegi eta iritziak jaso ditugu.

Baina oraindik badago zertan eragin. Azken urteetan landutako diagnostikoen bidez eta langileei egindako inkesten bidez aztertu dugu erakundeko emakumeek zer zailtasun dauzkaten ardura-postuetara iristeko, eta horien zergatiak:

  • Lana, familia eta bizitza pertsonala uztartzeko zailtasunak: emakumeak dira, batez ere, bateragarritasunerako neurriak erabiltzen dituztenak.
  • Genero-aurreiritziak eta rolak, oraindik ere, emakumeentzako oztopo dira, ardura-postuetara heltzeko orduan.
  • Emakumeen boteretze falta, ardura-postuetan aritu nahi izateko.

Beraz, datozen urteetan, zailtasun edo oztopo horiei aurre egiteko estrategiak lantzen jarraituko du Laboral Kutxak, benetako berdintasuna lortu arte. Azaroaren 15ean, Nuria Agirre Unzuetak (Laboral Kutxako Gestio Sozialeko zuzendariak) Laboral Kutxaren berdintasunerako politiken berri eman zuen Euskalit-ek antolatutako “Estrategia Aurreratua Kooperatibetan” jardunaldian. Bideoa eta argazkiak eskuragarri dituzue: http://emakunde.blog.euskadi.eus/2016/11/la-igualdad-en-las-empresas-en-las-empresas-cooperativas-a-debate/

 

Kategoriak Elhuyar, Emakume eta gizonen berdintasuna | Erantzun

Partaidetza-ordenantza: Legorretako Udala

Data: 2016-11-25 Egilea: Imanol Azkue Ibarbia - Elhuyar Aholkularitza

Legorreta_2_saioa_2016_06_08 017

Udalek araudi edo ordenantzak egin ohi dituzte, gai edo arlo jakin batzuetan, gehienetan zailtasunak edo arazoak sortzen direnean. Araudietan eskubideak aitortzen dira, baina baita betebeharrak eta mugak ere, eta hor pizten da betiko eztabaida: arazorik ez bada, zergatik edo zertarako arautu? Eta araudia eginez gero, gero beti betetzeko da? Hori gertatzen da, baita ere, herritarren partaidetza bultzatu nahi duten araudi edo ordenantzekin: herri  batzuetan onartu eta indarrean daude; beste batzuetan onartu bai, baina ez da praktikan jarri; beste batzuetan egiteko borondatea badaukate, baina ez dakite nondik edo nola hasi… Azkenaldian bada, gainera, kontuan izan beharreko beste alderdi bat: 2/2016 Legea, Toki Erakundeei buruzkoa, Gasteizko Legebiltzarrak onartua. Izan ere, VI. tituluko IV. kapituluan, lege horrek aukera eta helduleku berriak proposatzen ditu herritarren partaidetzarako, batik bat prozesuen arloan, zenbait termino zehazten eta definitzen dituelako eta tresna edo eredu zehatzak proposatzen dituelako; halaber, Legeak bereziki azpimarratzen eta bultzatzen du herritarren partaidetza ordenantza edo erregelamendu bidez arautzea. Beraz, udal askoren etorkizunerako agendetan sartuko da ordenantza egitea.

Nolanahi ere, ordenantza egiten hasi aurretik, aurretik komeni da zenbait baldintza kontuan izatea eta ahal baldin bada betetzea, hauek, besteak beste:

  • Adostasun politikoa, beharrean bat etortzea udaleko alderdiak, abaguneen eta uneko egoera jakinen gainetik, eta betetzeko konpromiso eta borondate irmoa adieraztea.
  • Partaidetzan ibilbidea egina izatea eta eskarmentu hori kontuan izatea ordenantza idazteko orduan.
  • Elkarlanean egina izatea, ordenantzaren subjektu izango diren guztiek hartzea parte erredakzioan: hautetsiak, udal-teknikari eta -langileak, herri-elkarte eta erakundeak, herritarrak…
  • Herriko ezaugarri bereziak kontuan izatea eta ordenantzan jasotzea.
  • …

Toki Erakundeen Legea onartu zen garai bertsuan (2016ko apirilean) erabaki zuen Legorretako Udalak herritarren partaidetzaren oinarriak are gehiago finkatzea eta sakontzea, hau da, ordenantzarako oinarriak lantzea. Hain zuzen ere, arestiko baldintza gehienak betetzen ziren Legorretan: Udaleko alderdiak ados zeuden partaidetza arautu beharraz, herrian bazegoen esperientzia edo ibilbide luzea herritarren partaidetzan, Legorreta herri bizia da elkarte eta taldeei dagokienez… Horrela, 2016ko ekainean, prozesua abian jarri ondoren, pauso hauek eman genituen:

  • Saio bat udal-hautetsiekin eta udal-teknikari eta -langile guztiekin, parte hartzeko oinarriak lantzeko.
  • Hiru saio elkarrekin udal-hautetsiak, udal-teknikari eta -langileak, herri-elkarte eta -taldeetako ordezkariak eta herritarrak, parte hartzeko sistemaren eta ordenantzaren ezaugarriak zehazteko.

Saio presentzial horiez gain, herritarrek aukera izan zuten prozesuan Internet bidez ere parte hartzeko,  #partaidetzaOnen bidez, eta prozesuan aurrera joan ahala sortzen eta erabiltzen joan ginen materialak (aktak, beste leku batzuetako araudiak…) ere plataforma horretan jarri genituen.

Prozesua oso emankorra eta aberasgarria izan zen, oso giro onean (ikus bideoa), eta bereziki nabarmentzekoa izan zen partaidetza, kopuruaren eta aniztasunaren aldetik, bai udal-hautetsiena eta langileena, baita herriko taldeetako eta elkarteetako ordezkariena eta herritarrena ere; izan ere, 37 legorretarrek hartu zuten parte, emakumeek (18) eta gizonek (19) oso orekatuta eta adin-tarte guztietakoek.

Bidean, korapilo batzuk aurkitu genituen, antzeko araudiak egitean azaldu ohi direnak, eta askatzen ahalegindu ginen:

  • Legalitatea versus legitimitatea, edo bestela esanda, ordenantzak zenbateraino kokatu behar duen legalitate estuaren barruan, Udalak nola lagundu edo aitortu behar dituen legearekin bat ez datozen herri-ekimenak.
  • Norena da azken hitza eta erabakia? Prozesuen emaitzek zenbateraino izan behar dute lotesleak? Nola bermatu herritarren hitzak edo nahiak aurrera egiteko aukera izango duela?
  • Zer gai landu daiteke edo ez partaidetza-prozesuen bidez?
  • …

Korapilo horiek askatu eta argitu ondoren, behin ordenantzaren oinarriak ezarrita, beste ordenantza batzuetan eta Toki Erakundeen Legean oinarrituta, behin-behineko zirriborroa idatzi genuen eta hautetsiei helarazi genien. Horrela, irailaren 29ko udalbatzak ordenantza ontzat jo zuen aho batez, eta laster herritarren aurrean aurkeztuko da.

Kategoriak Elhuyar, Partaidetza | Erantzun

Elkarrizketa elebidunak, edo nola eraiki zubiak/puentes/ponts

Data: 2016-11-08 Egilea: Aizpea Otaegi Mitxelena - Elhuyar Aholkularitza

Bron_broen_argazkia

Anaia telebistazale amorratua da eta askotan izaten ditu hizketagai telebistarekin lotutako kontuak. Hitz-jario handikoa ere bada, eta dena aitortu behar bada, telebistaz hizketan ari denean jartzen diodan arreta gorabeheratsua izan ohi da.

Arreta handia jarri nion lehen aldiz Bron Broen telesailari buruz hitz egin zidanean. Ez ditut hemen jasoko anaiak kontatutakoak. Uste dut artikulu honek zoragarri jasotzen dituela, hark aipatutako alderdiak, baita kontaketan jarritako entusiasmoa ere: http://www.eldiario.es/cultura/series/dicen-Bron-Broen_0_227827513.html. Anaiak nabarmendutako dohainen artean, bada bat artikuluaren izenburuan nabarmentzen dena, baina gero, mamian, garatzen edo lantzen ez dena: “Unos le dicen ‘Bron’, otros le dicen ‘Broen’” (zubi, suedieraz eta danieraz). Niri horrexek eman zidan gehien atentzioa, hain juxtu: telesailean suediarrak eta daniarrak ageri omen ziren, bakoitzak bere hizkuntzan jardunez eta elkarrizketa elebidunak sortuz.

Jakina denez, Euskal Herrian ez dira ohikoak elkarrizketa elebidunak, eta badirudi euskararen erabileran jauzi bat egitekotan, orain arte erabili ez ditugun formulak erabiliz egingo dugula. Formula horien artean maiz aipatzen da elkarrizketa elebidunena; hau da, ulermena dutenekin, elebidun hartzaile edo pasibo direnekin (termino horiek guztiak erabiltzen baititugu) erabil daitekeen praktika gisa. Norbaitek dagoeneko pentsatuko zuen, baita ozen esan ere, “nik egiten dut, ba, honekin edo beste halakorekin”. Eta noski, badira pertsonak eta kasuak. Baina pertsona eta kasuetatik haratago, praktika sozial berriei buruz ari gara, alegia, pertsona jakinek baino egiten ez duten hori orokortu edo behintzat hedatzeko aukeraz edo beharraz.

Suediarraren eta daniarraren arteko distantzia linguistikoa, gaztelania eta euskararena baino txikiagoa izango da. Baina jakina denez, muga linguistikoak ez dira elkarrizketa elebidunetarako muga bakarra. Euskaraz badakitela edo ongi ulertzen digutela jakinda ere, kosta egiten zaigu, oro har, elkarrizketa elebidunak izatea.

Nire interesa piztu zuen telesailari buruz sarean zer esaten zen eta telesailak egiten duen hizkuntza-kudeaketaz aipamenik egiten ote zen arakatuz, tvtropes.org webgunearekin egin nuen topo. Wiki honetan fikzioa idazteko garaian baliagarri izan daitezkeen tresna narratiboak edo trope-ak aztertzen dira eta bertan aztertzen da Bron Broen telesaila ere (http://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Series/BronBroen). Telesailak zer tresna narratibo erabiltzen dituen deskribatzen den zerrenda amaigabean, zortzigarren elementua da hauxe: Bilingual Dialogue.

Kategoria hau, noski, ez da Bron Broenen tresna narratiboak deskribatzeko sortua izan, eta, zorionez, Bron Broen ez da Bilingual Dialogue kategoria merezi duen kultur ekoizpen bakarra. Zerrenda honetan sartu besterik ez duzue (http://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/BilingualDialogue) baliabide hori erabiltzen duten hainbat pelikula, liburu, komiki, etab. aurkitzeko.

Gure euskara hutsezko sorkuntza zaindu eta babestu behar dugula zalantzarik egin gabe, hasi beharko dugu guk ere eremu hau esploratzen. Bron Broenek izan ditu gutxienez bi remake, bata estatubatuarra (The Bridge), bestea britaniar-frantziarra (The Tunnel). Izenburuei erreparatu besterik ez dugu jakiteko ez dela juxtu bilingual dialogue mantendu nahi izan duten jatorrizko bertsioaren ezaugarrietariko bat.

Zergatik ez guk hirugarren remakea egin, hain juxtu, ezaugarri horri leial? Dibertitzeko, denbora pasarako balio izateaz gainera, ez al litzateke baliagarria izango pedagogia pixka bat egiteko? Bilingual dialogue, trilingual dialogue ere bihur dezakegu, bide batez.

Erronkak merezi du eta fikzioak lagun diezaguke.

Bide batez: ez diezaiogun garrantzirik ken elkarrizketa elebidunak egitearen aldeko erabakiari, suedieraren eta danieraren distantzia linguistikoa txikiagoa dela aitzakiatzat hartuta. Iruzkin hauek zailtasun hori ere adierazten digute (seriearen Facebook-eko orrialdean jendeak utzitakoak dira):

Lars Ulrik Wacher Hansen The characters always stick to their native languages. So the Danes speak Danish even when they are in Sweden and vice versa. They always seem to understand each other, which is a bit unrealistic. Certainly, that kind of bilingualism only happens around Copenhagen, but I think it is exaggerated. (I am Dane from Copenhagen)

Lisbeth Rydahl Andersen I’m Danish and I need subtitles ! I’m from Jutland and I don’t understand Swedish .. It’s like everybody thinks that all countries in the north understands all Scandinavian languages – it’s not the case!! Now watching season 2 and I understand a little bit more then in the beginning

Bron Broen-en trailerra: http://www.youtube.com/watch?v=3qEaG4Dw3FE

Kategoriak Elhuyar, Hizkuntza zerbitzuak | Erantzun

Zuzentzaileen Nazioarteko Eguna

Data: 2016-10-27 Egilea: Saroi Jauregi Aiestaran - Elhuyar Hizkuntza eta Teknologia

HT_gr_CMYK

Egunero da norbaiten edo zerbaiten eguna, zerbait aldarrikatzeko edo norbait oroitzeko eguna, zerbait edo norbait nabarmentzeko edo ageriago jartzeko eguna. Besteak beste, Zuzentzaileen Nazioarteko Eguna da gaur, eta zuzenketa-lanei behar besteko aitortza egiteko aprobetxatu nahi dugu.

Krisi ekonomikoaren ondorioz edo aitzakian, krisian dago zuzentzailearen lanbidea. Dena egin behar da merke eta azkar; beraz, ez dago astirik eta dirurik norbaitek sortu edo itzuli duen testu bat beste batek berrikus eta zuzendu dezan. Baina benetan aurrezten al da dirua berrikuspen edo orrazketarako tarterik eta lanordurik erabili gabe? Gure amak esaten duen bezala, «zuhurraren poltsak bi zulo».

Itzultzen aritu den orok interpretatuko zuen noiz edo noiz jatorrizko testu-zatiren bat oker. Eta nori ez zaio gertatu ustez idatzi duena irakurtzea nahiz eta benetan beste zerbait jartzen duen? Garrantzitsua da, beraz, batek idazten duena beste batek irakurtzea argitaratu edo bezeroari entregatu aurretik, bi begik baino gehiago ikusten baitute lauk. Eta garrantzitsua da bigarren irakurle hori irakurle soil bat baino gehiago izatea, edukiari soilik erreparatuko ez diona, formari, gramatikari, ortografiari, ortotipografiari, hitzen ordenari, puntuazioari, koherentziari, kohesioari… arreta jarriko diena.

Elhuyarren, Hizkuntza eta Teknologia unitateko zuzentzaileek egiten dute lan hori, testugile eta itzultzaileekin elkarlanean. Talde-lan horrek emaitza hobea dakar, jakina, eta EN ISO 17100:2015 kalitate-arauaren eskakizun garrantzitsuenetako bat betetzen dugu hala gainera.

Zuzenketan «galtzen» duguna emaitzan «irabazten» dugu, eta, horri esker, lankideen eta bezeroen gogobetetzea hobetzen dugu.

Aitor dezagun, beraz, urtean egun batez soilik bada ere, zuzentzaileen lan ezinbesteko eta batzuetan esker txarrekoa. Bejondeizuela!

Kategoriak Elhuyar | Etiketak , , | Erantzun